Rzeszów jako kandydat

Rzeszów – Europejską Stolicą Kultury. To możliwe!

Tytuł Europejskiej Stolicy Kultury jest przyznawany dwóm lub trzem miastom z krajów Unii Europejskiej oraz miastom z krajów kandydujących. Miasta, które tytuł ten otrzymują, stają się na 12 miesięcy animatorami życia kulturalnego całej UE i prezentują swoją ofertę oraz dziedzictwo na arenie międzynarodowej.

Współpraca to nasza siła

Rzeszów to największe miasto południowo-wschodniej Polski, a wielowiekowa historia odcisnęła piętno na jego dziedzictwie, kreując unikalny obraz kulturowy. W dobie coraz głośniej wyrażanej opinii o wyczerpaniu się dotychczasowego, nieco skostniałego porządku świata zarówno Rzeszów jak i cały region poszczycić się może obecnością narastającego kulturalnego fermentu.

Dzięki strategicznemu położeniu, Rzeszów naturalnie współpracuje z innymi ośrodkami województwa, tworząc sieć zróżnicowanych wydarzeń i miejsc kultury. Wystarczy wspomnieć o pomniku historii – zespole zamkowo-parkowym w Łańcucie – wspaniałej rezydencji magnackiej, jednej z kilku w regionie, w której od kilkudziesięciu lat odbywa się renomowany Muzyczny Festiwal w Łańcucie. Z kolei Muzeum Historyczne w Sanoku jest magnesem dla miłośników z całego świata niezwykłej twórczości malarskiej i fotograficznej Zdzisława Beksińskiego.

Rzeszów – stolica województwa podkarpackiego, to również brama do pobliskich Karpat, które epatują wspaniałą naturą, ale skrywają również skarby architektury drewnianej, przede wszystkim świątynie, z których sześć zostało wpisanych na Listę dziedzictwa światowego UNESCO. Najstarsza z nich pochodzi z XIV w. Karpaty to również magnes dla filmowców, którzy lokują tu swoje produkcje. „Boże Ciało”, nakręcone prawie w całości w malowniczych Jaśliskach, a także „IO” zostały nominowane do Oscara. 

Region podkarpacki pełen jest również żywych tradycji, które inspirują współczesnych twórców, tak jak było to chociażby w przypadku jednego z najsłynniejszych współczesnych polskich architektów – Krzysztofa Ingardena, który współpracował z rękodzielnikami z rejonu Rudnika nad Sanem przy budowie wielokrotnie nagradzanego pawilonu Polski na Expo 2005 w Japonii.

Ferment kulturowy i artystyczny

Spacerując wąskimi, dziś pięknie odnowionymi uliczkami rzeszowskiej starówki, szukając chwili wytchnienia pod arkadami ratusza i czerpiąc radość z widoku kunsztownie zdobionych kamienic dawnych rzeszowskich mieszczan warto mieć na uwadze, że ze wszystkich stron, z każdego okna, każdych drzwi czy każdej bramy spogląda na nas wiele stuleci historii Rzeszowa, Polski i Świata!

Losy miasta powodowały, że przez stulecia przenikały się w nim wpływy różnych narodowości, grup etnicznych oraz wyznań. Historię i kulturę Rzeszowa budowali zatem Polacy, Rusini, Żydzi, Niemcy czy Ormianie. Swoje miejsce na ziemi znaleźli tu również uciekający z wojennej pożogi polscy mieszkańcy Wołynia, Wileńszczyzny czy okolic Lwowa. Wszystkich ich Rzeszów przywitał z otwartymi rękami, oni z kolei odwdzięczyli się miastu dając mu pierwiastek swych ziem ojczystych w postaci tradycyjnych obrzędów, zwyczajów i kultury. W 2022 roku historia zatoczyła koło. Rzeszów, po raz kolejny stał się miastem ratownikiem, które samo mając ok 200 tys. mieszkańców, w szczytowym momencie przyjęło pod swoje dachy 100 tys. uchodźców z Ukrainy. Proces integracji rozpoczął się na nowo.

Rzeszów dla Europy

Dziedzictwo i dokonania dawnych mieszkańców miasta wywarły wpływ na kulturę nie tylko samego Rzeszowa. Wielokroć rezonowały daleko poza granice miasta, Podkarpacia czy nawet Polski. Miłośnicy współczesnego teatru zjeżdżają do Rzeszowa na festiwal „Źródła Pamięci”, poświęcony twórczości Kantora, Szajny i Grotowskiego i jej wpływowi na światowe trendy teatralne. Tomasz Stańko, światowej sławy trębacz jazzowy spogląda na odwiedzających ulicę Hetmańską w Rzeszowie z ogromnego muralu i zaprasza na swój Urodzinowy Toast, który rokrocznie organizowany jest w pobliżu Fontanny Multimedialnej. Twórczości Tadeusza Nalepy, Miry Kubasińskiej i zespołu Breakout poświęcony jest festiwal muzyczny „Rzeszów Breakout Days”. Bogactwo folkloru i kultury ludowej znajduje odzwierciedlenie w działalności licznych zespołów pieśni i tańca, a także w organizowanym co trzy lata Światowym Festiwalu Polonijnych Zespołów Folklorystycznych, którego pierwsza edycja miała miejsce w 1969 r. Zróżnicowane narodowości, grupy etniczne i wyznania, które przez stulecia wpływały na kształtowanie miasta, zaowocowały niepowtarzalnym, miejscowym klimatem kulturowym. Współcześnie to dziedzictwo przejawia się w interdyscyplinarnym festiwalu Wschód Kultury – Europejski Stadion Kultury, który łączy różne formy sztuki, muzyki i performance, z udziałem artystów z Polski, Europy i nie tylko.

Rzeszów To My

Rzeszów stanowi wyjątkowo atrakcyjne miejsce do życia i prowadzenia działalności artystycznej i kulturalnej dla dużej liczby artystów, zarówno posiadających status twórców uznanych i docenianych, jak i dla początkujących, którzy największe sukcesy mają dopiero przed sobą. Świadczyć może o tym między innymi Społeczna Rada Kultury, powołana w 2021 roku przy Prezydencie Miasta Rzeszowa, które liczy niemal 200 twórców.

W mieście działają liczne, zarówno publiczne jak i prywatne instytucje kultury oraz fundacje i stowarzyszenia, które za przedmiot swej działalności obrały propagowanie przeróżnych form artystycznej ekspresji i upowszechnianie kultury. Co warte podkreślenia, organizatorzy życia kulturalnego, twórcy i artyści poświęcają szczególną uwagę kwestiom równości i dostępności kultury. Oferta kulturalna miasta wolna jest od jakichkolwiek uprzedzeń i skierowana jest do każdego, niezależnie od jego pochodzenia, koloru skóry, wyznania, poglądów politycznych czy przekonań.

Mieszkańcy miasta i odwiedzający je goście mogą dzięki temu być świadkami najbardziej awangardowych przejawów współczesnej działalności artystycznej. Sztuka performatywna, fotografia, sztuka ulicy czy wreszcie muzyka w swej najbardziej pożądanej przez odbiorców – oddolnej i naturalnej formie są stale obecne w przestrzeni miejskiej Rzeszowa. Każdego roku w mieście realizowane są dziesiątki wystaw, przedstawień teatralnych czy koncertów i festiwali muzycznych, wśród których każdy znajdzie propozycję odpowiadającą jego potrzebom i zainteresowaniom. O rozwój zainteresowania kulturą, jak i własnego talentu dbają opiekujący się przyszłymi artystami pracownicy licznych instytucji kultury, których placówki znajdują się niemal na każdym z rzeszowskich osiedli. Wszak łatwy dostęp do kultury jest jednym z najmocniej akcentowanych postulatów dotyczących inteligentnych miast, w których chce się mieszkać i które chętnie się odwiedza!